Het ontwikkelen van een collectieve tuin is een proces waarbij verschillende factoren een rol spelen: het enthousiasme van de betrokkenen, de beschikbare tijd, het doel waarmee de tuin wordt aangepakt en het beschikbare budget. Door een faseringsplan te maken wordt het proces duidelijk. Het laat zien naar welke concrete eindresultaten jullie toewerken en het helpt om beslissingen op het juiste moment in het proces te nemen.

Maak met elkaar een faseringsplan. Het faseringsplan kan je helpen om naar concrete eindresultaten toe te werken en de juiste beslissingen op het juiste moment in het proces te nemen.

Enkele voorbeelden:

• Het gehele binnenterrein gaat in één keer op de schop vanwege rioolwerkzaamheden, er wordt een ontwerp gemaakt voor het gehele binnenterrein en het ontwerp wordt in één keer uitgevoerd.
• Een aantal bewoners wil eerst een gedeelte van het binnenterrein gebruiken als een collectieve plek. Pas als er voldoende draagvlak is onder meer bewoners wordt het hele binnenterrein gebruikt.

Fasen van het proces

Bij het ontwerpen en realiseren van een tuin doorloop je een aantal fasen: initiatieffase, schetsontwerp, voorlopig ontwerp, definitief ontwerp, uitvoering. Het tuinontwerp wordt zo stap voor stap steeds gedetailleerder uitgewerkt en vastgelegd totdat het geschikt is voor uitvoering door bijvoorbeeld een hovenier.

Initiatieffase

Je gaat op zoek naar medegebruikers voor de tuin, stelt een programma van eisen samen, stelt het beschikbare budget vast en kiest een geschikte ontwerper.

Schetsontwerp

De eerste ruimtelijke ideeën worden op papier gezet. Er wordt een ruimtelijke analyse van de tuin gemaakt. De fase wordt afgerond met een concept en een eerste begroting.

Voorlopig ontwerp

Het concept wordt verder uitgewerkt tot tekeningen met maatvoering. De tekeningen worden realistischer en bevatten meer informatie dan in het schetsontwerp. Het is verstandig nu al inzicht te krijgen in de kosten, een onafhankelijke adviseur kan hierbij helpen.

Definitief ontwerp

Alle beslissingen en ideeën worden in een vergadering definitief vastgelegd. De tekeningen worden gereed gemaakt voor uitvoering. Er wordt een definitieve begroting aan gekoppeld. Vervolgens worden eventuele hoveniers geselecteerd voor de uitvoering.

Uitvoering

Materialen worden besteld en de tuin wordt aangelegd volgens tekeningen van het DO.

Klassiek ontwerpproces: de hele tuin wordt in één keer aangepakt

In een klassiek ontwerpproces doorloop je éénmalig de fasen van het ontwerpproces. De gehele tuin wordt in één keer ontworpen en aangelegd.Eventueel kan de uitvoering wel in fases worden opgepakt, bijvoorbeeld vanwege de jaargetijden of financiering.

Cyclisch ontwerpproces: de tuin wordt niet in één keer aangepakt

Bijvoorbeeld wanneer de tuin groot is en/of er beperkt budget beschikbaar is. In een cyclisch ontwerpproces bedenk je eerst in hoofdlijnen een raamwerk voor de hele tuin. Vervolgens doorloop je per onderdeel dezelfde fasen als in een klassiek ontwerpproces: initiatieffase, schetsontwerp, voorlopig ontwerp, definitief ontwerp, uitvoering.

Actie-reactie proces: gelijk aan de slag

Het actie-reactie proces gaat uit van gewoon doen om reacties en nieuwsgierigheid van derden uit te lokken. Door gewoon aan de gang te gaan zullen anderen vragen wat je aan het doen bent en waarom je dat doet. Op dat moment heb je contact en kun je hen beetje bij beetje betrekken bij de nieuwe tuin. Vervolgens kom je tijdens het samen doen tot nieuwe ideeën en een gedragen plan.

Ook bij gewoon doen hoort wel een plan of idee. Om mensen te betrekken moet je ze inspireren. Dit kan met een kleine schets, maar ook met een verhaal. Het plan hoeft echter geen duidelijk eindbeeld te zijn. Het kan ook gaan over wat jouw gedachten zijn bij het maken van de tuin.

Bedenk goed op welke plek in de tuin je het beste kan beginnen. Op welke plek verwacht je de meeste positieve reacties? De moeilijkste plekken kun je als laatste aanpakken op het moment dat je voldoende draagkracht hebt onder bewoners.

Je wilt bewoners betrekken bij de tuin. Sta daarom open voor al hun ideeën, ook al heb jij hier zo je bedenkingen bij. Gedurende het proces leer je elkaar beter kennen en kun je echte knelpunten eenvoudiger bespreken.

Het zonder overleg met omwonenden starten in een tuin kan ook negatieve reacties opleveren. Zie dit als iets positiefs, het geeft aan dat mensen wel betrokken zijn. Probeer te luisteren en te kijken hoe je hen alsnog bij jouw plannen kunt betrekken.